اعتراض اهالی محله تختی به آسیب طرح‌های راکد
چشم انتظار بزرگ‌ترین پروژه بازآفرینی شهری
فاطمه عسگری نیا
منطقه ۱۲ پر از محله‌های قدیمی و پرخاطره برای اهالی‌اش است.
از جمله این محله‌ها می‌شود به محله تختی اشاره کرد؛ محله‌ای که شاهد رشد و قد کشیدن پهلوان نامی ایران، «غلامرضا تختی»، بوده و حالا همه اهالی‌اش به این میزبانی افتخار می‌کنند. محله تختی در شمال خیابان مولوی قرار گرفته است. قدیمی‌های محله می‌گویند اینجا قبلاً خانی‌آباد بوده است، اما بعد از انقلاب به حرمت آقاتختی نامش به محله تختی تغییر کرد؛ محله‌ای با بافت مسکونی فرسوده و متراکم که دیوارهای یخچالی قدیمی و خانه قدیمی جهان پهلوان تختی از داشته‌های ارزشمندش است. سری به این محله زدیم و پای درددل مردم نشستیم تا از مشکلات محله برایمان بگویند.
محله تختی از لحاظ فرهنگی و اجتماعی تاریخچه و بنیه‌ای قوی دارد؛ از فعالیت ۱۱ مسجد محلی در آن گرفته که قدیمی‌ترینش مسجد قندی است، تا زندگی بزرگانی مثل تختی و شهید تندگویان در گذشته‌های نه چندان دور در آن. امروزه خیابان تختی در مرکز محله به‌عنوان مهم‌ترین معبر این محله محسوب می‌شود که بازار خرمافروشان تهران هم در آن واقع شده است. وارد محله که می‌شویم بافت قدیمی و ریزدانه‌ای آن حکایت از قدمت محله دارد.
سال ۹۶ بود که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های بازآفرینی شهری در کوچه عدالت محله تختی با هدف تجمیع ۵۰ پلاک ریزدانه کلید خورد و هنوز با گذشت ۴ سال این پروژه به بهره‌برداری نرسیده است. «اسماعیل رستم‌پور»، یکی از اهالی این محله، می‌گوید: «متأسفانه قرار بود این پروژه ظرف نهایت دو سال تکمیل و به بهره‌برداری برسد، اما هنوز که هنوز است با وجود تکمیل ساختمان و وعده‌هایی مبنی بر افتتاح، مردم محله و مالکان چشم به راه واگذاری خانه‌ها هستند.» «علی‌اکبر کلاته»، عضو شورایاری محله تختی، علت این تأخیر را آماده نبودن تأسیسات خدماتی واحدهای مسکونی یادشده می‌داند و می‌گوید: «این پروژه بزرگ‌ترین پروژه تجمیع پلاک شهری بود. ۱۲۷ مالک در آن مشارکت داشتند و امیدواریم به‌زودی شاهد افتتاح و بهره‌برداری از آن توسط مردم باشیم.»
- نقاط بی‌دفاع شهری
اراضی رهاشده در محله تختی کم نیست. محدوده‌هایی که به نقطه بی‌دفاع شهری تبدیل شده‌اند و از بابت آلودگی و تعدد آسیب‌های اجتماعی امان مردم را بریده‌اند.
«حسین مشتاق»، یکی از اهالی محله تختی، از زمینی بلاتکلیف در محله برایمان می‌گوید که اهالی به آن باغچالی می‌گویند: «قرار بود در این زمین برای بچه‌های محله مرکز فرهنگی بسازند، اما حالا به پناهگاه معتادان بی‌خانمان و جایی برای رها کردن زباله تبدیل شده است؛ انگار نه انگار که اینجا تکه‌زمینی مربوط به مرکز شهر تهران است.»
کلاته، عضو شورایاری محله تختی، می‌گوید: «این زمین که در خیابان خیام جنوبی، ابتدای مختاری شرقی، واقع شده است، متعلق به شهرداری بود که به گفته مدیران شهری، در ازای بدهی به بانک شهر واگذار شده و بانک شهر نیز آن را به بخش خصوصی واگذار کرده است، اما از اعلام و معرفی خریدار نهایی زمین طفره می‌روند، چراکه طبق مصوبات موجود، ۶۰درصد از این زمین متعلق به مالک قانونی است و هر آنچه بخواهد می‌تواند در آن احداث کند، اما ۴۰درصد باقی‌مانده باید صرف ساختن محلی برای جبران کاستی سرانه فرهنگی شود.»
- باراندازهای رهاشده
محله تختی در گذشته پر از املاک درشت بود. بعدها، به لحاظ نزدیکی به بازار، این املاک به بارانداز تاجران و بازاریان تبدیل شد، اما از وقتی طرح ترافیک در محله اجرا و پای خودروهای باربر از محله بریده شد، این املاک رها شدند. «مصطفی تاجدانی» یکی از اهالی محله تختی که ساکن ضلع جنوبی محله است و خانه‌اش در همسایگی همین باراندازهای رهاشده قرار دارد،
می‌گوید: «مالک این باراندازها بخش خصوصی است و ورثه‌ای که پیدا کردنشان بسیار سخت است. شهرداری می‌تواند پیگیر این قصه باشد و برای خرید این املاک و تبدیل آنها به فضاهای فرهنگی و ورزشی اقدام کند.» حرف از فضای ورزشی که پیش می‌آید، دل جوان‌های محله خون می‌شود. «یاسر براتی»، جوان ۲۵ ساله هم‌محله‌ای، می‌گوید: «اسم محله ما با نام یک ورزشکار شهرت یافته، اما این محله فقیرترین محله از لحاظ ظرفیت‌های ورزشی است. یک استخر در ابتدای خیابان تختی داریم و بارها و بارها نامه نوشته‌ایم و پیگیری کرده‌ایم که در این استخر به روی جوان‌ها باز شود، اما گوش کسی بدهکار نیست و بین دعوای دو سازمان تربیت‌بدنی و شهرداری‌گیر افتاده‌ایم.»
استخری که یاسر از آن سخن می‌گوید هم امروز به پاتوق دیگری برای معتادان متجاهر تبدل شده است و به قول «کیانوش بهرامی»، یکی دیگر از جوان‌های محله، این محدوده دربست در اختیار بی‌خانمان‌هاست، چراکه تا دلتان بخواهد ساختمان رهاشده، و زمین رهاشده در آن وجود دارد.
علی‌اکبر کلاته حرف بچه‌محل‌هایش را تأیید می‌کند و می‌گوید: «شورایاری بارها و بارها راه‌اندازی مجدد استخر تختی را از طرف شهرداری پیگیری کرده است، اما تا به حال راه به جایی نبرده‌ایم، دعوا سر مالکیت این مجموعه است.»
او می‌گوید دعوای مالکیتی دیگری هم در محله بین دو سازمان باعث شده تا تنها بیمارستان قدیمی محله بسته باشد. منظورش بیمارستان و زایشگاه «مریم» است: «این دعوا هم بین سازمان تأمین اجتماعی و شهرداری است. چون این بیمارستان در اراضی خندق تهران بود، شهرداری خود را مالک می‌داند. زایشگاه بزرگی که تا ۱۰ سال پیش هم به مردم خدمات می‌داد، اما در یک دهه اخیر چراغ‌هایش خاموش و دست مردم از خدمات درمانی آن کوتاه شده است.»
